Ο σίδηρος αποτελεί βασικό μικροστοιχείο απαραίτητο στον ανθρώπινο οργανισμό. Έχει πολλές λειτουργίες αλλά η κύρια δράση του σιδήρου είναι η σύνθεση της αιμοσφαιρίνης. Η αιμοσφαιρίνη είναι μία πρωτεΐνη στο αίμα απαραίτητα για τη μεταφορά του οξυγόνου από τα πνευμόνια στα κύτταρα, αλλά και του διοξειδίου του άνθρακα από τα κύτταρα στα πνευμόνια, για την αποβολή του με την εκπνοή.
Η σιδηροπενική αναιμία είναι η πλέον κοινή διατροφική διαταραχή στην εποχή μας, προσβάλλοντας το 1/7 του πληθυσμού Παγκοσμίως (ΠΟΥ). Χαρακτηρίζεται από έλλειψη σιδήρου στον ανθρώπινο οργανισμό λόγω:
- χαμηλής κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε σίδηρο
- ελλιπής, μειωμένης πρόσληψης σε σχέση με τις ανάγκες του οργανισμού
- μειωμένη απορρόφηση
- μεγάλες απώλειες κατά την έμμηνη ρήση
- διάφορες ασθένειες
Όταν το σώμα δεν αφομοιώνει την απαραίτητη ποσότητα σιδήρου, καταλήγει με την έλλειψη του. Τα συμπτώματα γίνονται αντιληπτά μόνο όταν η έλλειψη αυτή έχει προχωρήσει σε σιδηροπενική αναιμία.
Τα κύρια συμπτώματα είναι:
- Αίσθηση κόπωσης
- Χλωμό χρώμα στο δέρμα και κάτω από τα νύχια
- Αδυναμία
- Ζάλη
- Πονοκέφαλος
- Γλωσσίτιδα (φλεγμονή στη γλώσσα)
Οι πληθυσμιακές ομάδες που είναι πιο επιρρεπής για έλλειψη σιδήρου και σιδηροπενική αναιμία είναι:
Εγκυμονούσες & θηλάζουσες γυναίκες:
- Ο μεγαλύτερος όγκος αίματος χρειάζεται και περισσότερο σίδηρο για τη μεταφορά οξυγόνου στο μωρό αλλά και στους αναπτυσσόμενους ιστούς της γυναίκας.
Μικρά παιδιά:
- Τα μωρά συνήθως γεννιούνται με αποθέματα σιδήρου για τους πρώτους 6 μήνες ζωής τους. Μετά από τους 6 μήνες οι ανάγκες του οργανισμού τους σε σίδηρο αυξάνονται. Το μητρικό γάλα και γάλα εμπλουτισμένο με σίδηρο, ειδικό για νεογνά συνήθως καλύπτουν τις ανάγκες τους.
- Μωρά & μικρά παιδιά που τρώνε τροφές, έχουν υψηλές ανάγκες σιδήρου λόγω της γρήγορης ανάπτυξης του σώματος τους. Είναι επιρρεπής σε έλλειψη σιδήρου όταν το γεύμα τους αντικαθίστανται με γάλα. Η σύσταση είναι δύο ποτήρια γάλα ημερησίως.
Κορίτσια στην εφηβική ηλικία
- Εκτός από την απώλεια αίματος λόγω έμμηνης ρήσης, στη εφηβική ηλικία πολλά κορίτσια τρώνε άτσαλα και ξεκινάνε διάφορες «δίαιτες» αδυνατίσματος που χαρακτηρίζονται από μειωμένη πρόσληψη ενέργειας και θρεπτικών συστατικών.
- Η σωστή διατροφική εκπαίδευση και «σωματική αγωγή» από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, στην παιδική ηλικία είναι η κύρια μέθοδος πρόληψης.
Γυναίκες γόνιμης ηλικίας:
- Λόγω μεγάλης απώλειας αίματος από την έμμηνη ρήση
Καλές & Υγιεινές Πηγές σιδήρου
Ζωικής προέλευσης | Φυτικής προέλευσης |
Μοσχάρι με λίγα λιπαρά | Όσπρια: φακές, φασόλια άσπρα, φασόλια κόκκινα, φασόλια σόγιας |
Γαλοπούλα
Κοτόπουλο, κυρίως το πιο σκούρο κρέας (μπούτι) |
Λαχανικά με σκούρο πράσινο χρώμα: σπανάκι, μαϊντανός, μαρούλι |
Χοιρινό, χαμηλό σε λίπος | Δημητριακά εμπλουτισμένα σε σίδηρο |
Ψάρι | Άλλα σιτηρά ολικής εμπλουτισμένο σε σίδηρο |
Πρόληψη Σιδηροπενικής Αναιμίας
Οι ανάγκες σιδήρου μπορούν να καλυφτούν από ισορροπημένη διατροφή, με τροφές πλούσιες σε σίδηρο από τη φύση τους ή εμπλουτισμένες.
Το σώμα απορροφά 2 με 3 φορές περισσότερο το σίδηρο ζωικής προέλευσης σε σχέση με αυτό που προέρχεται από φυτά. Και οι δύο όμως είναι απαραίτητες, αφού τα πλαίσια ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής βασίζεται στα όσπρια, φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης. Μπορείτε να αυξήσετε την απορροφητικότητα συνδυάζοντας τις πλούσιες σε σίδηρο φυτικές τροφές με τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C στο ίδιο γεύμα.
Αποφύγετε την πρόσληψη συμπληρωμάτων σιδήρου, αν αυτό δεν έχει συνταγογραφηθεί από ειδικό επαγγελματία υγείας.