Ο υποθυρεοειδισμός αποτελεί μία κατάσταση υγείας κατά την οποία το σώμα δεν παράγει αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα βοηθούν στη διαχείριση πολλών σωματικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης, της επιδιόρθωσης των κυττάρων και του μεταβολισμού.
Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός;
Ο θυρεοειδής αδένας αποτελεί ένα μικρό αδένα σε σχήμα πεταλούδας κοντά στη βάση του μπροστινού μέρους του λαιμού. Παράγει και αποθηκεύει θυρεοειδικές ορμόνες. Στον υποθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής αδένας δεν απελευθερώνει επαρκείς θυρεοειδικές ορμόνες.
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto αποτελεί μια αυτοάνοση ασθένεια στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει τα κύτταρα του θυρεοειδή αδένα ως δικά του, τους επιτίθεται και σταδιακά τα καταστρέφει, οδηγώντας τελικά σε υποθυρεοειδισμό.
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto συναντάται πιο συχνά σε γυναίκες και σε άτομα κυρίως μεταξύ 30 και 50 ετών.
Αίτια υποθυρεοειδισμού
- έλλειψη ιωδίου
- ορισμένα φάρμακα, όπως η ριφαμπικίνη, η αμιωδαρόνη και το λίθιο
- χειρουργικές επεμβάσεις θυρεοειδούς
- οξεία φλεγμονή του θυρεοειδούς
- ιατρικές θεραπείες που βλάπτουν τον θυρεοειδή
Συμπτώματα υποθυρεοειδισμού:
- κούραση
- απώλεια μαλλιών
- αύξηση βάρους
- μη ανοχή στο κρύο
- αλλαγές διάθεσης
Αρχικά, η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί την πρώτη γραμμή θεραπείας για τον υποθυρεοειδισμό. Παρ’όλα αυτά, η υγιεινή διατροφή συμμετέχει στη βελτίωση της λειτουργίας του θυρεοειδούς αλλά και των συμπτωμάτων. Ακόμη, οι τροποποιήσεις της διατροφής και του τρόπου ζωής βοηθούν τόσο στη μείωση ορισμένων συμπτωμάτων όσο και στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής σε άτομα με υποθυρεοειδισμό.
Διατροφή & υποθυρεοειδισμός
Έρευνες παρουσιάζουν ότι οι διατροφικές αλλαγές πιθανότατα ωφελούν τα άτομα με υποθυρεοειδισμό ή θυρεοειδίτιδα Hashimoto με διάφορους τρόπους. Συγκεκριμένα, βελτιώνουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς, συμβάλλουν στην προώθηση ενός υγιούς σωματικού βάρους αλλά και στη μείωση των συμπτωμάτων. Μια ισορροπημένη σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά διατροφή βοηθά στην προώθηση της απώλειας βάρους, καθώς αυτή συχνά είναι πιο δύσκολη σε άτομα με υποθυρεοειδισμό. Επιπλέον, οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά πιθανότατα επιδεινώνουν τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού. Ορισμένες ελλείψεις θρεπτικών συστατικών που πιθανόν επιδεινώνουν τα συμπτωμάτα του υποθυρεοειδισμού:
- βιταμίνη D (μάθετε περισσότερα για τη βιταμίνη D εδώ)
- ψευδάργυρος
- θειαμίνη
- βιταμίνη Β6
- ιώδιο
- μαγνήσιο (μάθετε περισσότερα για το μαγνήσιο και τον ύπνο εδώ)
- σελήνιο
Άτομα με υποθυρεοειδισμό αναπτύσουν πιο εύκολα ανεπάρκεια σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά σε σύγκριση με υγιή άτομα.
Σημαντικά θρεπτικά συστατικά στον υποθυρεοειδισμό
Ιώδιο
Το ιώδιο αποτελεί απαραίτητο μέταλλο για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και η ανεπάρκεια πιθανότητα οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό. Στην πραγματικότητα, η ανεπαρκής πρόσληψη ιωδίου αποτελεί τη πιο κοινή αιτία για τον υποθυρεοειδισμό παγκοσμίως. Επίσης, άτομα που δεν χρησιμοποιούν ιωδιούχο αλάτι, οι έγκυες γυναίκες και οι άνθρωποι που ακολουθούν vegan δίαιτες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έλλειψης ιωδίου.
Σελήνιο
Το σελήνιο, αποτελεί, επίσης, άλλο ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για την υγεία του θυρεοειδούς και την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Συγκεκριμένα, βοηθά στην προστασία του θυρεοειδούς από βλάβες που προκαλεί το οξειδωτικό στρες.
Επιπλέον, συμπληρώματα σεληνίου πιθανότητα βοηθούν ορισμένα άτομα με υποθυρεοειδισμό, όταν αυτά λαμβάνονται πάντα σε συννενόηση πάντα με το θεράποντα ιατρό.
Ψευδάργυρος
Όπως το σελήνιο, έτσι και ο ψευδάργυρος αποτελεί απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Συνεπώς, η έλλειψη ψευδαργύρου πιθανότατα επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς σας αλλά και άλλες λειτουργίες του σώματος.
Βιταμίνη D
Άτομα με υποθυρεοειδισμό συχνά παρουσιάζουν έλλειψη βιταμίνης D. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς και επιδεινώνουν τα συμπτώματα του. Καθώς κύρια πηγή της βιταμίνης D αποτελεί η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και όχι τόσο η διατροφή, η λήψη συμπληρώματος αποτελεί συχνά απαραίτητη.
Μαγνήσιο:
Τα χαμηλά επίπεδα μαγνησίου συμβάλλουν στη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς και αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης υποθυρεοειδισμού.
Σίδηρος
Η έλλειψη σιδήρου αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό σε γυναίκες με υποθυρεοειδισμό. Τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου ή η σιδηροπενική αναιμία βλάπτουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς.
Οι καλύτερες τροφές για την υγεία του θυρεοειδούς
Θαλασσινά & Ψάρια
Τα θαλασσινά και τα ψάρια αποτελούν ίσως “τον καλύτερο φίλο” του θυρεοειδούς αδένα. Πολλά είδη θαλλασινών και ψαριών είναι πλούσια σε ιώδιο και άλλα θρεπτικά συστατικά σημαντικά για την αποτελεσματική παραγωγή της θυρεοειδικής ορμόνης. Εξαιρετικές επιλογές θαλασσινών και ψαριών αποτελούν ο μπακαλιάρος, ο τόνος, τα φύκια, οι γαρίδες και άλλα οστρακοειδή. Επιπλέον, ο τόνος και οι σαρδέλες αποτελούν πλούσιες πηγές σεληνίου. Ακόμη, τα στρείδια και ο αστακός αποτελούν πολύ καλή πηγή ψευδαργύρου.
Άπαχα κρέατα
Το κοτόπουλο και η γαλοπούλα αποτελεούν πλούσιες πηγές ψευδαργύρου. Ακόμη και αν κάποιος ακολουθεί χορτοφαγική διατροφή, τότε υπάρχει λύση! Τα φασόλια καθώς και τα ρεβίθια αποτελούν εξίσου καλές επιλογές.
Ξηροί καρποί και σπόροι
Τα brazilian nuts αποτελούν μία απο τις πιο πλούσιες πηγές σεληνίου. Άλλες επιλογές αποτελούν οι κολοκυθόσποροι, οι ηλιόσποροι και τα κάσιους. Οι ξηροί καρποί μπορούν να καταναλωθούν είτε ώς σνακ, είτε σε μορφή αλλείματος στο πρωινό ή μέσα στο porridge, ή ακόμα και μέσα σε γευστικές σαλάτες.
Φυλλώδη λαχανικά
Τα σκούρα, φυλλώδη πράσινα λαχανικά όπως το σπανάκι και τα σέσκουλα αποτελούν πλούσια πηγή σιδήρου, μαγνησίου και βιταμίνης Α. Η βιταμίνη Α βοηθά τον θυρεοειδή στην παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, ενώ τόσο ο σίδηρος όσο και το μαγνήσιο βοηθούν το σώμα να την απορροφήσει.
Αυγά
Τα ασπράδια αυγών αποτελούν πηγή πρωτεϊνης. Συγκεκριμένα, οι κρόκοι περιέχουν όλες βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ινχοστοιχεία στα αυγά, συμπεριλαμβανομένου του ιωδίου και του σεληνίου.
Γιαούρτι και άλλα γαλακτοκομικά
Το γιαούρτι, το γάλα, το τυρί και άλλα γαλακτοκομικά τρόφιμα αποτελούν όλα καλές πηγές ιωδίου. Το γάλα διαθέτει επίσης και βιταμίνη D.
Τροφές προς περιορισμό ή αποφυγή
Τροφές με Goitrogens
Ορισμένα τρόφιμα περιέχουν βρογχοκηλογόνα (ή βρογχογόνα), ενώσεις που εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία τον θυρεοειδή αδένα. Παρ’όλα αυτά, το μαγείρεμα των τροφίμων με βρογχοκηλογόνα αδρανοποιηεί αυτές τις ενώσεις. Η αποφυγή αυτών των τροφίμων πιθανότατα περιορίζει την πρόσληψη φυτικών ινών και αντιφλεγμονωδών ενώσεων απο φυτικά τρόφιμα. Η κατανάλωση αυτών των τροφίμων σε μεγάλες ποσότητες πιθανότατα προκαλεί προβλήματα στην λειτουργία το θυρεοειδή, ειδικά σε περιπτώσεις ατόμων που δεν λαμβάνουν αρκετό ιώδιο. Τρόφιμα με βρογχοκηλογόνα:
- τρόφιμα με βάση τη σόγια: φασόλια σόγιας, τόφου, τέμπε, ενταμάμε κ.λπ.
- κάποια λαχανικά: λάχανο, μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών κ.λπ.
- ορισμένα φρούτα και αμυλούχα τρόφιμα: γλυκοπατάτες, μανιόκα, ροδάκινα, φράουλες κ.λπ.
- μερικοί ξηροί καρποί και σπόροι: κεχρί, κουκουνάρι, φιστίκια κ.λπ.
Φαρμακευτική αγωγή & διατροφή
Η φαρμακευτική αγωγή κατά τον υποθυρεοειδισμό πρέπει να λαμβάνεται με άδειο στομάχι με στόχο τη βέλτιστη απορρόφηση. Η λήψη θυρεοειδικών φαρμάκων συνιστάται τουλάχιστον 30-60 λεπτά πριν το πρωινό ή τουλάχιστον 3-4 ώρες μετά το δείπνο. Ακόμη και ο καφές μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την απορρόφηση των φαρμάκων για τον θυρεοειδή, επομένως αποτελεί σημαντική η αναμονή τουλάχιστον 30 λεπτά πριν την κατανάλωση τροφίμων ή ποτών εκτός από νερό.
Συντακτική ομάδα:
Μέλλου Έλενα
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών,
MSc Διατροφή, Δημόσια Υγεία και Πολιτικές – Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
—
